Küpecik Küpecik

Bugün, Eskişehirli bir arkadaşımla konuşurken, konu döndü dolaştı küpeciğe geldi. Ben, küpeciğe gelen çocukların çok fazla olması nedeniyle veryansın ederken, arkadaşımın, suratıma saf saf baktığını farkettim.

Nedenini anlamam çokta vaktimi almadı. Adam küpecik kavramının ne olduğunu bilmiyordu.

"Ne yani sizin orda küpecik yok mu?" dedim aşağılayıcı bir şekilde.
"Küpecik ne abi?" diye cevap gelince kahkahayı bastım.
"Ulan kaç yaşına gelmişsin daha küpeciği bilmiyorsun" diye düşündüm.

Sonra, ezmekten vazgeçtim ve:

"Sizin orda çocuklar küpeciğe çıkmaz mı?" dedim endişeli bir sesle.
"Küpecik ne abi?" sorusu tekrar gelince, Eskişehir'de küpecik kavramının olmadığını anladım.

Küpeciği kısaca anlatayım. Ramazanda, iftar yapıldıktan bir süre sonra, yaşları 5 ile 12 arasında değişen çocuklar, kapı kapı dolaşıp, küpecik manilerini söylerler. Ve ev sahibi de, eğer çok cimri değilse, bir miktar harçlık verir. Böylece çocuklar mutlu olurlar. Gecenin sonunda bu para, çoğunlukla, çikolataya harcanarak biter.

Yani bir nevi, küçük çocukların ramazan eğlencesidir bu. Her gece, evin önüne 5-6 kişilik en az üç veya dört tane çocuk grubu gelir. Zile basıp, manilerini söylerler:

Küpecik küpecik
Yağdan baldan küpecik
Yağ olmazsa bal olsun
Ev sahibi sağ olsun..

diye devam eder. Maniyi hiç bir zaman tam ezberleyemedim. Önemsemedim çünkü. Ama aslında ölmek üzere olan kültürel bir değer olduğunu bugün farkediyordum.

İnternette araştırdım. Okuduğuma göre Gazi Üniversitesi Türk Halkbilimi Uygulama ve Araştırma Merkezi (THBMER) yayını olan ” Türkiye’de 2010 Yılında Yaşayan Ramazan ve Kurban Bayramı Geleneksel Kutlamaları Kitabında da, küpecik kavramının sadece Kütahya'ya özgü olduğuna değinilmiş. Ve bu eğlencenin sadece Kütahya'da kutlandığını ben bugün öğrendim.

Küpecik ile ilk tanışmamı da anlatayım da tam olsun..

Ben: Benim
K.Ç: Küpeciğe çıkan çocuklar.

Çok küçüğüm, 5 yada 6 yaşındayım. Annem mutfakta. Kapı çalıyor ve koşarak kapıya gidiyorum:
Ben: "Kim o?"
K.Ç: "Küpecik küpecik yağdan baldan küpecik..."
Sonra koşarak annemin yanına gidiyorum ve dudaklarımdan şu cümleler dökülüyor:
Ben: "Anne, küpe satıyorlarmış, almak ister misin?"